Liên quan đến việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea và chiến dịch quân sự ở Ukraine, phương Tây đã áp đặt tới 11.000 lệnh trừng phạt chống Moscow, nhưng vẫn không đánh gục được nền kinh tế Nga.

Chuyên gia Sheelah Kolhatkar mới đây đã nêu trong bài viết dành cho tạp chí Mỹ The New Yorker rằng, các biện pháp trừng phạt chống Moscow do Washington và các đồng minh áp đặt sẽ không thể ngăn cản được chiến dịch quân sự đặc biệt của ở Ukraine.

Ông Sheelah Kolhatkar lật lại lịch sử vấn đề và nhắc rằng, các biện pháp trừng phạt kinh tế không phải mới xuất hiện trong thời hiện đại mà ngay từ thời Hy Lạp cổ đại nó đã từng được áp dụng, nhưng cho đến nay hiệu quả của biện pháp này vẫn là vấn đề gây tranh cãi.

Trong thế kỷ 20, có sự áp dụng khá rộng rãi các biện pháp trừng phạt, chủ yếu là của phương Tây chống lại các “quốc gia không thân thiện”, ví dụ như Mỹ đã từng áp đặt nhiều lệnh trừng phạt và cấm vận chống lại Liên Xô, , Cuba, Iran và Iraq…

Theo nhận xét của nhà phân tích, có thể coi Nam Phi là một trường hợp thành công, khi mà áp lực kinh tế từ bên ngoài đã giúp chấm dứt chế độ phân biệt chủng tộc A-pác-thai (Apartheid) vào năm 1994.

Trong một số tình huống, các hạn chế phần nào có hiệu quả, nhưng có những trường hợp trừng phạt hay cấm vận lại chỉ củng cố các chính phủ ở quốc gia đó, ví dụ như trường hợp của Cuba.

Trong trường hợp với Nga hiện nay, các biện pháp trừng phạt tỏ ra không hiệu quả. Ví dụ, những hạn chế được áp đặt sau khi chính quyền Moscow sáp nhập bán đảo Crimea vào tháng 3/2014 đã không buộc được Điện Kremlin phải nhân nhượng trong các chính sách của mình.

Chuyên gia Sheelah Kolhatkar cho biết, phần lớn các cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ mà ông đã nói chuyện đều đồng ý rằng, các biện pháp trừng phạt áp đặt vào thời điểm đó là chưa đủ, nhưng thực tế là Mỹ cũng không còn những đòn bẩy nào có thể gây ra áp lực lớn hơn đối với Nga.

Hồi đầu tháng 9/2022 vừa qua, hãng thông tấn TASS đưa tin, đại diện thường trực của Nga tại các Tổ chức Quốc tế ở Vienna (Áo) là ông Mikhail Ulyanov, đã cho biết rằng, tính cả đến chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine, phương Tây đã áp đặt khoảng 11.000 lệnh trừng phạt nhằm vào Moscow.

Tuy nhiên, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin khẳng định rằng, các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhằm làm suy yếu nền kinh tế và phá hoại sự ổn định tài chính của Nga đều đã thất bại.

Thủ tướng Nga thừa nhận nền kinh tế bị chững lại do các lệnh trừng phạt là điều không thể tránh khỏi, song điều này không có nghĩa là nền kinh tế bị hủy hoại. Chính phủ đã thành công trong giảm thiểu đáng kể những tác động của các lệnh trừng phạt đối với người dân và doanh nghiệp Nga.

Thủ tướng Mishustin đưa ra số liệu cho thấy tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nga trong 6 tháng đầu năm 2022 chỉ sụt giảm hơn 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Nền kinh tế Nga sẽ không rơi vào suy thoái sâu, sẽ thoát khỏi giai đoạn khó khăn, thậm chí trở nên vững mạnh và có sự chuẩn bị tốt hơn.

Các quan chức tài chính Mỹ cũng nhất trí rằng, gia tăng nhiều biện pháp trừng phạt hơn không có nghĩa là sẽ tốt hơn, bởi trừng phạt có thể giáng đòn vào thị trường thế giới. Điều này đã từng xảy ra vào năm 2018 với doanh nhân Nga Oleg Deripaska và công ty của ông đã khiến giá nhôm thế giới tăng phi mã.

Hơn nữa, cần lưu ý một điều là Nga đủ sức đáp trả trừng phạt. Chẳng hạn, quyết định chuyển đổi phương thức thanh toán tiền mua khí đốt bằng đồng rúp dành cho các quốc gia thuộc danh sách “không thân thiện” đã thúc đẩy làm tăng nhu cầu đối với đồng bản tệ của Nga và cho phép củng cố tỷ giá hối đoái của rúp Nga.